شبا، عددی برای همیشه
در این میان، سامانه‌های پرداخت ملی و همسان سازهای ملی در سیستم بانکی می‌توانند اصلی‌ترین عامل حرکت بانک و مشتریان به سمت دنیای دیجیتال باشند. همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، شبکه‌هایی مانند شتاب به منظور مبادلات بین بانکی به کار گرفته می‌شوند و چنین سیستم‌هایی می‌توانند باعث رشد اقتصادی زیادی بشوند، به شرط آن‌که زیرساخت‌های فیزیکی و منطقی مناسبی برایشان فراهم باشد. در این شماره از یک سیستم همسان‌ساز ملی برای پرداخت‌ها صحبت خواهیم کرد. یکی برای همه
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به منظور تسهیل و استانداردسازی مبادلات بین بانکی و بین‌المللی بانک‌های کشور، شبا یا شماره حساب بانکی ایران را تعریف و آماده پیاده‌سازی کرده است و بزودی در تمام سامانه‌های پرداخت بین بانکی فقط از این نوع حساب استفاده می‌شود. اما وجود این شماره، به منزله تغییر شماره حساب شما نیست، بلکه این تغییر و تبدیل منطقی عددی است و هر شماره حساب بانکی صرف نظر از آن که متعلق به کدام بانک باشد، قابل تبدیل به یک شماره حساب شبا خواهد بود. این شماره بر اساس استاندارد
شبا: سرنام شماره بانکی ایران و مستقل از سیستم شماره گذاری داخل بانک است. در سامانه‌های تبادل بین بانکی مشتریان صرفا از این شماره استفاده خواهد شد. این شماره به منظور تسهیل و استانداردسازی مبادلات بین بانکی و بین‌المللی بانک‌های کشور، تعریف و تبیین شده است. در محاسبه شبا از شماره حساب مربوط به نظام شماره‌گذاری داخلی بانک‌ها استفاده می‌شود. شبا مطابق با ضوابط IBAN (شماره حساب بانکی اینترنتی) تنظیم می‌شود.نکته: از به کاربردن اصطلاح شماره شبا خودداری کنیم، چرا که در این صورت شماره شماره بانکی ایران خوانده می‌شود. ارقام کنترلی (CD): به ارقامی گفته می‌شود که به منظور حصول اطمینان از دریافت، ارسال کامل و بدون نقص یا تحریف شبا بر اساس محتوای درونی آن محاسبه شده و به عنوان بخش الزامی شبا در آن به کار برده می‌شوند.کد کشور (country code:CC) : این کاراکتر برای هر کشور مشخص است و در مورد تمام حساب‌های بانکی کشور براساس استاندارد
BBAN : سرنام Basic Bank Account Number و شناسه بانکی است که به صورت یکتا، حساب خاصی را در یک بانک در کشوری خاص مشخص می‌کند.
نکته: این شناسه‌ها بر طبق استاندارد بین‌المللی
شبا در ساختار و نمایش، دارای قواعد سراسری است. ساختار
این شماره بر اساس کدهای استاندارد اسکی است. پس هر کاراکتر تنها می‌تواند یکی از حروف بزرگ الفبای انگلیسی AتاZ یا یک رقم انگلیسی 0تا9 باشد. استفاده از سایر کاراکترها مانند اعداد و حروف فارسی مجاز نیست.
طول شبا باید معادل 26 کاراکتر بوده و شماره‌های کمتر یا بیشتر از 26 کاراکتر مجاز نیستند.
استفاده از حروف به تنهایی برای کد کشور در2 کاراکتر سمت چپ شبا مجاز است و سایر اجزای شبا، تنها عدد هستند. نمایش
در رایانه‌ها: در سیستم‌های رایانه محور، شبا یکپارچه و بدون فاصله خواهد بود، مانند این نمونه:
ISO-13616 تعیین شده است.نکته: مشتریان این شماره را مانند سایر شماره‌ها دریافت می‌کنند. چند تعریف ISO-3166-1 و معادل 2 حرف از حروف بزرگ لاتین خواهد بود. کاراکترهای ایران برای این شماره‌گذاری IR است.IBAN : سرنام Internet Bank Account Number و شناسه‌ای است که یک شماره حساب خاص را در یک بانک به صورت یکتا معرفی می‌کند. ISO – 13616- 2007 تولید شده و به منظور یکسان‌سازی شماره حساب‌های بانکی در سطح بین‌المللی و برای ایجاد تسهیل تبادلات بین بانکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کلیات عددگذاری شباIR0496000111110324200001
در نوشتار: در سیستم‌های نوشتار مکاتبه‌ای مانند نامه‌ها، اسناد و اوراق بهادار تبادلی از سمت چپ بین هر 4 کاراکتر، یک فاصله قرار می‌گیرد. به این ترتیب شبا در فرم نوشتاری شامل 6 دسته 4 کاراکتری و یک دسته
2 کاراکتری در سمت راست خواهد بود.
به عنوان مثال شبای مذکور در بند فوق به صورت زیر نوشته می‌شود:
IR04 2960 1111 0010 0324 2000 01
ساختار عددی شبا یک کد 26 کاراکتری است که به 3 بخش اصلیCC، CD و BBAN تقسیم می‌شود:
CC به معنای کد کشور وCD طول دو رقم و به معنای ارقام کنترلی یا دیجیت چک است و BBAN نیز طول 22 رقمی است که شماره پایه حساب بانکی را تشکیل می‌دهد و دارای ساختار خاصی است. ساختار BBAN
این بخش که صرفا عددی است دارای 22 عدد خواهد بود: بخش اول: شناسه بانک که در موقعیت A1
شکل کلی این عدد به صورت جدول زیر خواهد بود.
شبکه‌های بین‌المللی
احتمالا روی برخی کارت‌های عابربانک، آرم‌هایی مانند بنفیت (BENEFIT) یا نپس (NAPS) را دیده‌اید. این نام‌ها مربوط به شبکه‌های بانکی در برخی کشورهای همسایه هستند. به دنبال اقدام بانک مرکزی برای اتصال شبکه شتاب به مرکز سوئیچینگ (مرکز کنترل تبادلات) خارج از کشور با شبکه‌های همسان خارجی اقداماتی صورت گرفت و در نتیجه بین شبکه شتاب و شبکه BENEFIT از کشور بحرین و شبکه NAPS از کشور قطر اتصال ایجاد شد. قرار است بزودی از طریق این شبکه‌ها ارتباط با سایر مراکز شبکه منطقه خلیج فارس (GCCNET) و همچنین با شبکه کویت و عربستان سعودی نیز برقرار گردد که این کار باعث تسهیل در انجام عبور بانکی، افزایش امنیت و ارتقای میزان مبادلات بین کشورهای منطقه می‌شود. نکته1: این شبکه‌ها با شبکه سویفت تفاوت داشته و به درگاه مجزایی برای ارتباط با آن نیاز است. نکته2: برای تبدیل شماره حساب فعلی به شبا می‌توانید از سامانه‌های هر بانک استفاده کنید. در اینجا فهرست و آدرس مستقیم صفحات این بانک‌ها به تفکیک ارائه می‌شود.
بانک سامان
الی A3 به طول 3 رقم قرار می‌گیرد. شناسه بانک، یک عدد 3 رقمی است که براساس کد بانک‌ها تدوین شده است. با توجه به این که کدها در حال حاضر 2 رقمی‌هستند، طبق اعلام بانک مرکزی تا اطلاع ثانوی از صفر در سمت چپ این کد برای تمام بانک‌ها و موسسات اعتباری استفاده می‌شود.بخش دوم: شناسه حساب که در موقعیت B1 الی B19 قرار می‌گیرد. ترتیب این بخش بنا بر شماره حساب و ساختار شماره حساب فعلی بانک‌هاست، اما در کل عدد از سمت چپ و باقیمانده تا 19 کاراکتر با عدد 0 پر می‌شود.B19
0
0
0
B2
B1
A3
A2
A1
22
0
0
0
5
4
3
2
1
http://cms.sb24.com/fa/shaba/index.html
بانک پاسارگاد
http://bpi.ir/?sheba
بانک پارسیان
http://www.parsianـbank.com/Sheba.html
بانک اقتصاد نوین
http://www.enـbank.com/iban/iban.aspx
پست بانک
https://faras.postbank.ir/InternetBanking/AccountIBAN.aspx
بانک تجارت
http://www.tejaratbank.ir/portal/default.aspx?tabid=1323
توسعه تعاون
http://www.ttbank.ir/HomePage.aspx?TabID=4229&Site=DouranPortal&Lang=faـIR
بانک سپه
http://www.ebanksepah.ir/
بانک رفاه
http://www.refahـbank.ir/portal/default.aspx?tabid=1174
بانک دی
http://www.bankـday.ir/Shaba/Default.asp
توسعه صادرات
http://ebank.edbi.ir
بانک سرمایه
http://www.sbank.ir/component/option،com_iban/Itemid،186
بانک سینا
http://www.sinabank.ir/Fa/IBAN/IBANCalc.aspx
بانک صادرات
http://www.bsi.ir/default.aspx?scn=GetـIBANـCode
بانک کشاورزی
http://shaba.agriـbank.com/shaba/
بانک کارآفرین
http://www.karafarinbank.com/iban/default.aspx
قرض الحسنه مهر ایران
http://www.qmb.ir/Services/ModernBanking/shaba.aspx#IBan
بانک ملی
http://www.bmi.ir/Fa/IBANـSHABA.aspx
بانک مرکزی
http://www.cbi.ir/IBAN/7344.aspx
بانک مسکن
http://enovin.bankـmaskan.ir/shebacontent.aspx
بانک ملت
https://ebanking.bankmellat.ir/ebanking/produceShebaCode.bm
موسسه اعتباری توسعه
